عفونت سینوزیت در کودکان یک بیماری نسبتاً شایع است که در اثر التهاب و تورم بافت داخلی حفره های تو خالی در پیشانی، گونه ها و بینی به نام سینوس ایجاد می شود.
گرفتگی بینی، تورم چشم ها و سردرد شایعترین علائم سینوزیت در کودکان هستند. در این مقاله همراه ما باشید تا با علت و درمان سینوزیت در کودکان بیشتر آشنا شوید. برای دسترسی سریع به تیترها می توانید از فهرست زیر استفاده کنید.
- آشنایی با سینوسهای صورت
- سینوزیت چیست؟
- رایجترین علائم عفونت سینوزیت در کودکان
- ۱۲ علت ایجاد سینوزیت در کودکان
- عوارض سینوزیت در کودکان
- عفونت سینوزیت کودکان چطور تشخیص داده می شود؟
- آیا سینوزیت در کودکان قابل درمان است؟
- روشهای درمان سینوزیت مزمن در کودکان
- جمع بندی (یا خلاصه نکات مهم)
- پرسش و پاسخ عفونت سینوزیت در کودکان
آشنایی با سینوسهای صورت
سینوسهای صورت، ۴ حفره در اطراف چشم ها و بینی هستند که نقش محافظت از چشم ها و سر در برابر ضربه و مرطوب نگه داشتن سینوس ها را برعهده دارند. این سینوسها عبارتند از:
- سینوس اتموئید: در اطراف بینی است و از بدو تولد تشکیل می شود.
- سینوس فک بالا: در اطراف گونه ها است و در بدو تولد ایجاد می شود.
- سینوس پیشانی: در ۷ سالگی شکل می گیرد.
- سینوس اسفنوئید: در سنین نوجوانی و در عمق پیشانی ایجاد می شود.
رشد و تکامل این سینوسها تا ۱۰ سالگی ادامه دارد.
سینوزیت چیست؟
زمانی که پوشش داخلی سینوسها متورم می شود، مجرای بین سینوس و بینی بسته شده و ترشحات مخاطی نمی توانند از سینوسها خارج شوند. در این حالت، نوعی عفونت ثانویه ایجاد می شود که بیماری سینوزیت نام دارد.
انواع سینوزیت در کودکان
به گفته دکتر فهمیه شاهمیری، متخصص نوزادان و اطفال، سینوزیت در کودکان به یکی از شکل های زیر دیده می شود:
سینوزیت حاد: علائم این نوع سینوزیت کمتر از ۱۲ هفته ادامه دارد.
سینوزیت مزمن: علائم سینوزیت مزمن مشابه سینوزیت حاد است اما بیشتر از ۱۲ هفته طول می کشد.
سینوزیت مکرر یا راجعه: در این نوع سینوزیت، علائم سینوزیت حاد بیشتر از ۳ تا ۶ بار در سال عود می کند و برای درمان قطعی آن به متخصص گوش، حلق و بینی ارجاع می شوید.
تفاوت سینوزیت با سرماخوردگی
سینوزیت علائم مشابهی با آلرژی و سرماخوردگی دارد و برای همین تشخیص آن تا حدی پیچیده است. با این حال، فرق سینوزیت با سرماخوردگی و آلرژی در این است که با درمانهای ساده یا بدون درمان خاصی بهبود می یابد و در اثر سرماخوردگی یا آلرژی ایجاد می شود.
برای تشخیص و درمان سینوزیت کودکان در غرب تهران، شما هم می توانید از تخصص و تجربه دکتر فهیمه شاهمیری، متخصص نوزادان و اطفال بهره مند شوید. جهت رزرو نوبت با شماره ۰۹۳۶۶۶۶۲۰۳۰ تماس بگیرید یا از سایت ایشان نوبت اینترنتی دریافت کنید.
رایجترین علائم عفونت سینوزیت در کودکان
رایجترین علائم سینوزیت حاد در کودکان عبارتند از:
- تجمع یا خروج ترشحات غلیظ سبز یا زرد رنگ در پشت حلق یا بینی
- گرفتگی بینی
- از دست دادن حس بویایی
- بوی بد دهان
- احساس درد خفیف تا شدید در سر، پیشانی، گلو یا فک (در کودکان بالای ۶ سال)
- تهوع و استفراغ (در بعضی موارد)
- تک سرفه های خشک یا همراه با خلط در طول روز و بیشتر در شبها و سرفه های طولانی در کودکان
- تورم و التهاب دور چشم ها که صبحها بدتر است
- قی کردن چشم ها
- خستگی و کسل بودن کودک
- طولانی شدن علائم سرماخوردگی (بیشتر از دو هفته)
علائم سینوزیت مزمن در کودکان نیز به همین شکل است. با این تفاوت که علائم آن طولانی تر از سینوزیت حاد است و بیش از ۱۲ هفته ادامه پیدا می کند.
۱۲ علت ایجاد سینوزیت در کودکان
عوامل زیر نقش مهمی در ایجاد تورم سینوسهای کودکان دارند:
- رشد ویروسها یا باکتریها (استرپتوکوک پنومونیه، موراکسلا کاتارالیس، هموفیلوس آنفولانزا، …) در سینوسها
- بزرگ شدن لوزه سوم (ادنوئید) به دلیل عفونت باکتریایی آن
- شنا و غواصی به مدت طولانی
- التهاب و تورم سینوس ها در اثر سرما یا آلرژی های محیطی (دود سیگار و آلودگی هوا)، عفونتهای دستگاه تنفسی فوقانی و سرماخوردگی
- عفونت دندان ها
- رفلاکس معده
- شکاف کام
- نقص های سیستم ایمنی
- آسیب دیدگی های بینی در اثر ضربه
- ورود جسم خارجی به بینی
- فیبروز کیستیک (نوعی اختلال ارثی که باعث غلیظ شدن مخاط ریه ها و بینی می شود)
- مشکلات ساختاری که باعث انسداد بینی می شوند؛ مثل پولیپ بینی، انحراف بینی، …
نکته مهم: بیماریهای زمینه ای تشخیص داده نشده مثل آلرژی، یا مشکلات ساختاری بینی می توانند علت سینوزیت مکرر در کودکان باشند.
عوارض سینوزیت در کودکان
معمولا سینوزیت عوارض جدی ندارد و با روشهای مختلفی می توان آن را درمان کرد. با این وجود، سینوزیت حاد کودکان که بدون درمان رها شده، ممکن است مشکلات زیر را ایجاد کند:
- مزمن شدن سینوزیت حاد در کودکان
- افزایش خطر انتقال باکتریها از سینوس به خون و نیز اندامهای حیاتی مثل کلیه ها و قلب
- افزایش ریسک ابتلا به مننژیت (به ندرت)
- بروز مشکلات بینایی به دلیل فشار آوردن سینوسها به عصب چشم
- فشار آوردن سینوسها به اعصاب سر و بروز سردردهای شدید در کودکان
عفونت سینوزیت کودکان چطور تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص سینوزیت کودکان، معمولا متخصصان اطفال از روشهای زیر استفاده می کنند:
- پرسیدن علائم کودک
- معاینه حلق، گوش و بینی کودک
- عکس برداری با اشعه ایکس از سینوسها جهت تشخیص ناهنجاری های ساختاری در استخوانها یا بافتهای بینی
- سی تی اسکن سر و سینوسها برای بررسی گرفتگی سینوس ها
- نمونه برداری با سواب از ترشحات سینوسی برای کشت میکروبهای سینوس
در بعضی موارد هم می توان با جراحی آندوسکوپی سینوس که یک روش تشخیصی است، علت انسداد مجرای تخلیه سینوس ها را شناسایی کرد.
آیا سینوزیت در کودکان قابل درمان است؟
به گفته دکتر شاهمیری، بیشترِ سینوزیت ها بدون درمان برطرف می شوند. اما در برخی موارد نیز متخصص اطفال، با توجه به سن کودک، شدت علائم، نوع و علت سینوزیت از روشهای زیر برای درمان استفاده می کنند:
درمان سینوزیت ویروسی در کودکان
سینوزیت های حادِ ویروسی نیازی به درمان ندارند و خودبخود خوب می شوند. با این حال، برای کاهش علائم کودک ممکن است یکی از درمان های زیر تجویز شوند:
- استامینوفن یا ایبوپروفن برای کاهش درد
- گذاشتن کمپرس گرم (حوله گرم و مرطوب) روی بینی، چشم ها و گونه ها برای تسکین درد
- شستشوی بینی و رفع گرفتگی آن با سرُم نمکی یا قطره بینی
- اسپری استروئیدی بینی برای کاهش تورم سینوسها
در ضمن هیچ نوع آنتی بیوتیکی برای درمان سینوزیت ویروسی کودکان موثر نیست.
درمان سینوزیت باکتریایی در کودکان
برای درمان فوری سینوزیت کودکان که از نوع باکتریایی است، علاوه بر روشهای درمان سینوزیت ویروسی، آنتی بیوتیک هم تجویز می شود. معمولا دوره مصرف آنتی بیوتیک برای درمان سینوزیت کودکان ۳ تا ۵ روز است و حتما باید تا آخر آنها را مصرف کنید.
توجه: اگر بعد از مصرف آنتی بیوتیکها، سینوزیت درمان نشد یا دوباره به سرعت عود کرد، متخصص اطفال، نوع آنتی بیوتیک را برای ادامه درمان تغییر می دهد.
درمان سینوزیت آلرژیک در کودکان
برای درمان عفونت سینوزیت در کودکان که ناشی از آلرژی است، باید داروهای ضد آلرژی مثل آنتی هیستامین مصرف شود. مصرف این داروها به کاهش تورم سینوس ها و علائم سیوزیت کمک می کند.
مهم: معمولا متخصصان اطفال از ترکیب داروهای آنتی هیستامینی و آنتی بیوتیکها برای درمان سینوزیت راجعه در کودکان استفاده می کنند.
درمان خانگی سینوزیت کودکان
در کنار روشهای درمانی که برای درمان فوری سینوزیت کودکان به کار می روند، استفاده از روشهای زیر نیز می تواند به درمان سینوزیت کودکان در خانه کمک کند:
- قرقره محلول سالین (قابل تهیه از داروخانه ها) داخل بینی برای شستشو و مرطوب نگه داشتن سینوسها
- مصرف زیاد مایعات (آب و آبمیوه) برای تخلیه بهتر مخاط سینوس ها و جلوگیری از کم آبی بدن
- رفع آلودگی های محل زندگی تان (جلوگیری از ورود گرد و خاک، نظافت منزل، …)
- استفاده از دستگاه های رطوبت ساز در محیط خانه
روشهای درمان سینوزیت مزمن در کودکان
سینوزیت مزمن باعث عفونت پایدار سینوس ها و سینوزیت مکرر می شود. متخصصان اطفال برای درمان قطعی سینوزیت در کودکانی که سینوزیت مزمن دارند، روشهای زیر را توصیه می کنند:
دارو درمانی
معمولا یک یا چند داروی زیر برای درمان سینوزیت مزمن در کودکان موثر هستند:
- مصرف آنتی بیوتیک (با دوره طولانی تر از درمان سینوزیت حاد باکتریایی)
- اسپری کورتیکواستروئید
- داروهای آنتی هیستامین ها
- قطره نمکی بینی
- داروهای ضد احتقان (ضد گرفتگی بینی)
- ایمونوتراپی (واکسن آلرژی)
اگر فرزندتان با روشهای دارویی بهبود نیافت، متخصص اطفال، او را به متخصص حلق، گوش و بینی ارجاع می دهد تا جراحی های لازم را انجام دهد صورت گیرد.
برای درمان سینوزیت کودکان در غرب تهران، شما هم می توانید از تخصص و تجربه دکتر فهیمه شاهمیری، متخصص نوزادان و اطفال در این زمینه بهره مند شوید. جهت رزرو نوبت با شماره ۰۹۳۶۶۶۶۲۰۳۰ تماس گرفته یا از سایت ایشان نوبت اینترنتی دریافت کنید.
جراحی بینی
اگر مشکلات ساختاری بینی مثل انحراف تیغه بینی مانع خروج مخاط و تورم سینوسها شده باشند، برای درمان قطعی سینوزیت کودکان باید این ناهنجاری ها اصلاح شوند.
جراحی آدنوئیدکتومی
در این جراحی، آدنوئید یا لوزه سوم که بافت لنفاوی در پشت بینی است برداشته می شود. عفونت لوزه سوم معمولا علت عفونت مکرر سینوسها است. درمان با این روش معمولا همراه با شستشوی سینوسها انجام می شود.
جراحی آندوسکوپی سینوس
این جراحی به باز شدن مجاری تخلیه مخاط سینوسها، شستشو و تخلیه عفونت سینوسها و نیز تاثیر بیشتر داروهای تجویزی برای درمان سینوزیت کودکان کمک می کند.
در این جراحی، تحت بیهوشی عمومی، دستگاهی به نام آندوسکوپ وارد بینی می شود تا به تشخیص یا درمان سینوزیت کمک کند. این جراحی را انجام می دهند.
نکته: روشهای جراحی کمتر برای کودکان در نظر گرفته می شوند و بیشتر، روشهای درمان غیر تهاجمی برای درمان سینوزیت کودکان به کاربرد دارند.
جمع بندی (یا خلاصه نکات مهم)
عفونت سینوزیت در کودکان در اثر سرماخوردگی، آلرژی یا برخی عفونتها و بیماریهای زمینه ای ایجاد می شود. علائم سینوزیت در کودکان هر چند شبیه آلرژی و سرماخوردگی است (سردرد، گرفتگی بینی، گلو درد، …) اما با این بیماریها تفاوت دارد.
سینوزیت معمولا بدون درمان بهبود می یابد، اما در مواردی که علائم کودک حاد باشد یا مرتب شاهد برگشت علائم سینوزیت در کودکان هستید، باید برای درمان به متخصص اطفال مراجعه کنید.
متخصصان اطفال اغلب از روشهای غیر تهاجمی (دارو درمانی) برای درمان سینوزیت در کودکان استفاده می کنند و روشهای های تهاجمی (جراحی) معمولا برای سنین بالاتر توصیه می شود.
پرسش و پاسخ عفونت سینوزیت در کودکان
سوالات زیر معمولا در مورد سینوزیت اطفال از متخصصان اطفال پرسیده می شوند:
درمان گیاهی سینوزیت کودکان در طب سنتی چقدر موثر است؟
برخی سینوزیت ها نیازی به درمان ندارند، برخی دیگر نیاز به درمان دارویی یا جراحی دارند. روشهای سنتی را به خصوص برای سینوزیت های راجعه یا مزمن به هیچ عنوان توصیه نمی کنم. حتما در این موارد باید به متخصص اطفال مراجعه کنید.
چه آنتی بیوتیکی برای سینوزیت کودکان مناسب است؟
متخصص اطفال، بهترین آنتی بیوتیک برای سینوزیت کودکان را با توجه به نوع عفونت باکتریایی تجویز می کند. پس سر خود هیچ آنتی بیوتیک یا شربتی برای سینوزیت کودکان مصرف نکنید و اگر آنتی بیوتیک قبلی اثر نداشت، برای تغییر دارو وباره به پزشک مراجعه کنید.
آیا راهی برای پیشگیری از عفونت سینوزیت کودکان هست؟
دور نگه داشتن کودکتان از افراد سرما خورده یا سیگاری، پرهیز از هوای خشک یا آلوده، خشک کردن موها بعد از حمام و اجتناب از مواد حساسیت زا (گرده گلها، گرد و غبار، …) بهترین روشهای جلوگیری از عود سینوزیت کودکان هستند.
آیا سینوزیت کودکان می تواند مسری باشد؟
به طور کلی، سینوزیت یک بیماری مسری نیست. مگر اینکه سینوزیتهای ویروسی ناشی از آنفولانزا باشند، در این صورت می توانند باعث سرماخوردگی و نه سینوزیت در بچه های دیگر یا بزرگترها شوند.
اگر شما هم سوالی درباره علت و درمان سینوزیت در کودکان دارید، حتما در بخش نظرات آنها را بپرسید.
